Foto’s van slapende baby’s. Als je door je tijdlijn op Instagram scrolt, kom je ze vast en zeker tegen. Schattig, maar slapen ze ook veilig? Volgens recent onderzoek van Floortje Kanits meestal niet. “Slechts zes van de ruim vijfhonderd onderzochte foto’s voldeden aan de 4 Van Veilig Slapen.”
Veilig slapen voor baby’s is belangrijk om het risico op wiegendood te verminderen. Met het onderzoek naar voorbeelden op social media wil Floortje hier positief aan bijdragen. “Het is niet zo dat ouders alles nadoen wat ze in hun tijdlijn zien, maar het beïnvloedt wel hoe ze over bepaalde dingen denken”, legt ze uit. “Dat hebben marketingstudies aangetoond. Zie je online steeds baby’s die niet veilig slapen, dan ervaar je dat op een gegeven moment als normaal.”
Over het onderzoek
Floortje en collega-onderzoekers kozen ervoor om zich te beperken tot Instagram. Het populaire platform is namelijk vooral gericht op foto’s. Daar maakten ze een selectie. “We hebben gezocht op veelgebruikte hashtags, zoals #slaaplekker, #slaapkindjeslaap en #babybedje”, aldus Floortje. “En dat hebben we aangevuld met foto’s uit de laatste tweehonderd posts van grote bedrijfsaccounts, die tienduizend volgers of meer hebben.”
Veel verkeerde beelden
Zo verzamelden de onderzoekers meer dan vijfhonderd foto’s van slapende baby’s. Die toetsten ze vervolgens aan de richtlijnen van VeiligheidNL: de 4 Van Veilig Slapen. Begin 2023 publiceerden ze de resultaten. Floortje: “Er waren maar zes foto’s die aan alle vier de richtlijnen voldeden. En van die zes was er maar één goed beeld van een bedrijfsaccount. De resultaten waren slechter dan die van een vergelijkbaar onderzoek in de Verenigde Staten. Dat had ik niet verwacht.”
“Wees je ervan bewust dat veel foto’s gestileerd zijn”
Actieve benadering
Het onderzoek laat dus zien dat er nog een wereld te winnen is. Gelukkig bracht het ook al het nodige teweeg bij enkele vooraanstaande organisaties: die gaven aan er rekening mee te houden of verwijderden zelfs beelden. Soms na contact met de onderzoekers. “We hebben enkele redacties van vooraanstaande platforms ook actief benaderd met brieven”, vertelt de onderzoeker. “Ja, ik denk zeker dat dat helpt. Organisaties nemen het heel serieus.”
De juiste bronnen
Floortje vindt overigens dat de verantwoordelijkheid zeker niet alleen bij bedrijven en organisaties ligt. Ook influencers spelen een rol, net als ouders zelf natuurlijk. “Ga vooral op zoek naar de juiste bronnen. We hebben laatst een peiling gedaan, waaruit bleek dat 20% van de ouders voor informatie over veilig slapen het consultatiebureau raadpleegt, 50% het internet en 25% social media, met Facebook en Instagram als belangrijkste bronnen.”
Volgens Floortje zijn alle opties prima, zolang de informatie maar wetenschappelijk onderbouwd is. “Die vind je bijvoorbeeld bij De Consumentenbond, VeiligheidNL en de jeugdgezondheidszorg (JGZ). En als je door je tijdlijn scrolt, wees je er dan van bewust dat veel foto’s gestileerd zijn. Neem niet alles voor betrouwbaar aan.”